Magdalena Skorupa: Nie jestem z wykształcenia informatykiem, studiowałam finanse. Nie trzeba być jednak informatykiem, żeby rozpocząć karierę w IT. W cyberbezpieczeństwie urzekł mnie bałagan. Mam tendencję do pchania się tam, gdzie jest bałagan, który można uporządkować. Finanse mi się znudziły, bo tam jest wszystko poukładane. A w cyber security wszystko trzeba układać codziennie na nowo. Magdalena Wrzosek: Z wykształcenia jestem politologiem i kulturoznawcą. Do cyber security trafiłam przez przypadek. W Ministerstwie Cyfryzacji zajęłam się negocjowaniem dyrektywy NIS. Po stronie decydentów powszechne było wówczas przekonanie, że cyberbezpieczeństwo dotyczy tylko środowisk technicznych, a nie całego kraju. Po latach uświadamiania sytuacja się zmieniła. Klaudia Kruk: Mnie urzekła przede wszystkim bardzo mocna interdyscyplinarność cyberbezpieczeństwa. Jest to dziedzina zarówno wyraźnie techniczna, jak i społeczna. Nie znudziła mi się jeszcze i pewnie długo jeszcze się nie znudzi. Barbara Nerć-Szymańska: Zaczynałam od audytu informatycznego. Stamtąd trafiłam do cyberbezpieczeństwa, zajmowałam się analizą ryzyka, w tym analizą bezpieczeństwa. Urzekła mnie duża zmienność tej dziedziny. Na cyber security wpływa wiele czynników, w tym w dużym stopniu sam człowiek. Trzeba rozumieć zagadnienie i od strony ludzkiej, i od strony technicznej. Izabela Błachnio-Wojnowska: Zaczynałam od jakości procesów, cyberbezpieczeństwo jednak wygrało. Patrząc na rozwój technologii, doszłam do wniosku, że zajmowanie się cyberbezpieczeństwem będzie miało bardziej obiecującą przyszłość niż zajmowanie się jakością procesów. Jest to tak perspektywiczna dziedzina, że zapotrzebowanie na specjalistów do pracy będzie stale wysokie. Do tego można dopasować swoje zainteresowania do różnych branż. To daje dużą elastyczność działania, nie pozwala na zaszufladkowanie do jednej branży. Cyberbezpieczeństwo będzie się rozwijać, otwierając wciąż nowe perspektywy. Joanna Karczewska: Moim idolem w młodości, gdy byłam nastolatką, był dr Spock ze Star Treka. Tak mi zostało do dzisiaj.

Magdalena Skorupa: Kobiety mają sporo empatii, która się dobrze sprawdza w zarządzaniu zespołem. W ogóle mają dobrze rozwinięte umiejętności miękkie. To wyróżnia kobiety, chociaż osobiście nie bardzo lubię te rozróżnienia. Magdalena Wrzosek: Nie chodzi o to, by zatrudniać kobiety tylko dlatego, że są kobietami. Trzeba zatrudniać osoby z najlepszymi umiejętnościami. Tak jest na całym świecie, że dziewczynki akurat nie lubią technologii. Edukacja powoduje, że nie są zainteresowane studiami technicznymi. W ten sposób połowa potencjału ludzkiego w tym obszarze nie jest wykorzystana. Cyberbezpieczeństwo to jednak nie tylko technologia. Brakuje też na przykład prawników, którzy mieliby rozeznanie w tej dziedzinie. To jest dziedzina interdyscyplinarna. Magdalena Wrzosek, kierownik Zespołu Analiz Strategicznych i Wpływu Nowoczesnych Technologii, NASK PIB Powinniśmy się zastanowić, co zrobić, żeby mieć jak najlepszych specjalistów od bezpieczeństwa nie tylko w zakresie technologii, ale też prawa, audytu, analityki, zarządzania itp. Klaudia Kruk: Cech, które ułatwiają mi pracę, nie chciałabym przypisywać do płci. Wiązałabym je raczej z moim doświadczeniem czy moim temperamentem. To bardziej indywidualne cechy. Barbara Nerć-Szymańska: Ważne jest, aby w cyberbezpieczeństwie pracowały zróżnicowane zespoły, składające się z osób o różnych doświadczeniach wyniesionych z różnych miejsc. Dlatego ważne jest też, aby były kobiety, które pracowały wcześniej w różnych branżach i na różnych stanowiskach. Izabela Błachnio-Wojnowska: Kobieta będzie zawsze kobietą, bez względu na to, jaki zawód będzie wykonywała, niezależnie od tego, czy będzie prawnikiem, czy inżynierem. Powinniśmy walczyć ze stereotypami, że dziewczyny nie powinny studiować na politechnice. Trzeba je zachęcać do wyboru również zawodów technicznych.

Magdalena Skorupa: Z badań Forbesa wynika, że tylko 9% kobiet, które zajmują stanowiska w obszarze technologicznym, ma doświadczenie techniczne. Większość legitymuje się wykształceniem ekonomicznym jako bardziej interdyscyplinarnym. Izabela Błachnio-Wojnowska: Musimy pokazywać, że cyber security to dziedzina, która oferuje cały wachlarz możliwości rozwoju – w ogóle, a nie tylko dla kobiet. Często się kojarzy ludziom tylko z pracą przy komputerach. Tymczasem można w cyberbezpieczeństwie znaleźć dla siebie również inne, ciekawe miejsca. Wydaje się, że powinniśmy w większym stopniu pokazywać te możliwości rozwoju studentkom na różnych uczelniach, nie tylko technicznych, ale i humanistycznych. Magdalena Wrzosek: Absurdem jest hołdowanie wprowadzonym w Unii Europejskiej parytetom. To w gruncie rzeczy szkodzi kobietom. Sugeruje bowiem, że kobieta mogła zostać zatrudniona tylko dlatego, by wypełnić wymagania wynikające z parytetów. Państwo nie rozwiąże problemu zatrudnienia kobiet żadną ustawą parytetową. Potrzebna jest przede wszystkim praca u podstaw. Trzeba pokazywać, że cyberbezpieczeństwo to nie jest tylko walka z hakerami i siedzenie całymi godzinami przy komputerze, że są inne obszary, w których kobiety mogą się odnaleźć i realizować. Potrzebne są też przykłady aktywności kobiet w tej dziedzinie. Jeśli na przykład kobiety widzą, że w panelach na temat cyber security biorą udział sami mężczyźni, to mogą mieć wątpliwości, czy rzeczywiście mają czego szukać w tym męskim gronie. Klaudia Kruk: Wiele kobiet się zniechęca do pracy w cyberbezpieczeństwie, bo brakuje im wzorców, jak się w tym środowisku odnaleźć. Warto pokazywać, że można się odnaleźć i dawać sobie radę. Joanna Karczewska: Musimy wyjść na zewnątrz własnego środowiska i pokazać, czym jest naprawdę cyberbezpieczeństwo. Trzeba uświadamiać ludziom, że skoro wszyscy korzystają z IT, to wszystkich dotyczą również kwestie cyberbezpieczeństwa. Jest wiele pomysłów i inicjatyw, którymi można się inspirować. Na przykład w Anglii chcą edukować już dzieci od przedszkola, w tym ma być specjalny program dla dziewczynek. Czy to dobrze, czy to da efekty? Zobaczymy. Musimy jednak wychodzić na zewnątrz, do ludzi, nie możemy zamykać się we własnym gronie. I nie możemy przy tym skupiać się tylko na dużych miastach, tak jak jest teraz. A co z mniejszymi ośrodkami? Tam jest też duży potencjał ludzki do wykorzystania.